Marsroutka's

In het begin toen ik hier woonde vond ik het maar niks, die Marsroutka's die grotendeels in plaats van de gewone bussen reden. Meestal vergat ik de chauffeur op tijd tot stoppen te manen, waardoor ik nog meer dan gewoonlijk moest lopen. Verder zorgde mijn gebrekkige kennis van de voorzetsels (kunt u op het stoplicht stoppen?) voor de nodige hilariteit onder de medereizigers. Als je, zoals ik, behept bent met een asynchrone zelfspot - achteraf kan ik wel lachen om mijn flaters, maar niet op het moment zelf - is dat hevig afzien. Helemaal beangstigend waren de ritjes, wanneer ik pal achter de chauffeur had plaatsgenomen, want degene die daar gaat zitten fungeert als vrijwillige kaartjesverkoper. Allerlei mensen duwen je geld in je handen en mompelen wat, je moet dan onthouden wie wat heeft gegeven en de chauffeur er aan herinneren om het wisselgeld terug te geven. Niets voor mij, al die verantwoordelijkheid.

busje

Na enige tijd ben ik er achter gekomen dat de Marsroutka juist een hele prettige vorm van openbaar vervoer is. Als je niet weet waar je moet zijn zeg je dat gewoon hardop, er zijn altijd wel een paar behulpzame medepassagiers die je vertellen waar je uit moet stappen. Je hoeft niet zo lang in de kou te blauwbekken, er rijden gemiddelde vier keer zoveel Maxibusjes als gewone bussen voorbij en je kunt tenminste zitten, hetgeen in de metro en in de bus zelden voorkomt. Tenslotte is het vaak nog goedkoper dan de gewone bus ook. Het een ongeschreven wet: zolang je een kind op schoot kunt nemen hoef je voor hem of haar niet te betalen.

Naschrift

In Rotterdam heb ik jaren op de verkeer en vervoer afdeling van de gemeente gewerkt. Steeds weer waren we vlijtig op zoek naar een flexibel systeem als aanvulling op het reguliere openbaar vervoer. Volgens mij is de Marsroutka een hele aardige oplossing.

In Sint Petersburg is het openbaar vervoer na de perestrojka in elkaar gestort. Hier zijn twee redenen voor: de economische crisis en de decentralisatie van verantwoordelijkheid voor het openbaar vervoer van Moskou naar de steden. Hierdoor zijn veel bus- en tramlijnen verdwenen. Ook ging de frequentie steeds achteruit, vanwege achterstallig onderhoud en werd de aanbouw van nieuwe metro- en tramlijnen stilgelegd.

Als reactie hierop zijn de marsroutka's, dit zijn microbussen met 12 plaatsen (soms ook meer), die op vaste routes rijden, verschenen. Zij namen de plek in van weggesaneerde lijnen of niet rendabele delen van lijnen, met name eindpunten, industriegebieden en havengebieden. Verder vulde het de gaten in de dienstregeling op, op diverse routes rijden de Marsroutka's samen met het traditionele o.v., waardoor de frequentie een stuk hoger is in vergelijking met enkele jaren terug. Door de jaren heen zijn de marsroutka's de ontbrekende schakels in het netwerk, veelal zijn dit de dwarsverbindingen in de webstructuur, gaan opvullen. Voorts spelen ze een belangrijke rol in het binnenwijksvervoer en tussenwijksvervoer en de aan- en afvoer van en naar metro- en busstations. In nieuwe woonwijken rijdt er direct een marsroutetaxi, zodat er niet jaren op een openbaar vervoerverbinding gewacht hoeft te worden. De gemeente verstrekt de vergunningen, bepaalt de route en de prijs, kleine en middelgrote bedrijfjes vervoeren de passagiers. De chauffeurs zijn gemotiveerd, want hoe meer klanten des te meer verdiensten.

De Marsroutka is wel duurder dan de gewone bus (12 tegen 7 roebel*), maar voor het overige biedt het reizigers voordelen: het gaat veel sneller, omdat de bestuurder alleen stopt op verzoek, dat hoeft niet bij een halte te zijn, waardoor loopafstanden korter worden. De frequentie ligt vele malen hoger dan de gewone bus en je hebt een zitplaats ter beschikking. Bovendien kun je per keer beslissen, heb ik haast en betaal ik wat meer of wacht ik wat langer?

* De huidige wisselkoers is 35 roebel voor 1 Euro. (februari 2004)