Bijnamen en baantjestrekken in Joure

Mijn broer Lars en ik bevinden ons op derde kerstdag in het gemeentelijk zwembad. Al mag je dat niet zeggen: de officiële naam luidt Subtropisch Rekreatie Golfslagbad de Stiennen Flier. Pa, ongetwijfeld snakkend naar wat rust, heeft ons maar al te graag weggebracht. Enkele malen hebben we van de 35 meter lange, overkapte glijbaan gebruikgemaakt. Nieuw voor mij was dat de tocht in de tunnel zich grotendeels in de duisternis afspeelde. Voor het overige trekken we in een bijzonder rustig tempo baantjes in het grote bad. Af en toe wordt de golfslagmaker aangezet.

Er is behoorlijk wat volk in het water. Uiteraard ouders met kinderen, maar ook opvallend veel kale dertigplussers met tatoeage. Geen criminelen, maar brave huisvaders met een baan en een hypotheek. Ben ik echt zo lang weg uit Nederland dat ik nergens meer van op hoogte ben, is het een typisch Fries verschijnsel, of is het gewoon puur toeval?

Martine vroeg me vorige zomer, toen ze voor haar studie een tijdje in Rusland woonde, of Reinjek een bijnaam was en of het ook iets betekende. Zo rond 1975 was een ieder die zijn haar niet ruim over zijn oren droeg een conservatief burgermannetje of een rechtse zakkenvuller. Vroegkalende heren lieten naar het voorbeeld van Joop den Uyl een matje in de nek groeien en zelfs de oren van Hans Wiegel zijn een korte periode bedekt geweest.

De ware vijand toentertijd was de dorpskapper die een geheel eigen kijk op de haarmode had. Na een voor mij tamelijk ongelukkig verlopen knipbeurt moest ik minutenlang het pesterige ‘kale’ van mijn broer aanhoren. Ineens, waar het vandaan kwam weet ik niet, had ik een gepast weerwoord: ‘Lajek’. Vrij naar de populaire politieserie Kojak (1). Verbouwereerd kon hij slechts ‘Reinjek’ uitbrengen. Enige jaren later brak de punkexplosie uit, plotseling mat iedereen zich een, bij voorkeur oerdomme, bijnaam aan. Wij waren reeds voorzien.

(1) De acteur Telly Savalas was indertijd een cultheld, hij was de enige biljartbal in een wereld vol langharige schavuiten.