Leedvermaak

Vroeger kon ik me er druk over maken als Natasha Rusland weer eens ophemelde. Het ondervonden ongemak woog niet op tegen de louterende ervaring. Zo is het eerste bezoek aan de datsja in juni 1995 mij bijgebleven als een regelrechte verschrikking. Het weer werkte niet mee, het regende bijna aan één stuk door, de muggenplaag was op haar hoogtepunt en om de haverklap viel de stroom uit. Ook het idyllisch emmertjes water uit de put halen en het ambachtelijk, lees langdurig, koffiezetten met behulp van een samovar, konden me allerminst mild stemmen. Folkloristische beelden van het traditionele leven bekijk ik liever op televisie. Zelfs kamperen scheen me een stuk comfortabeler. Het enige pluspunt van mijn verblijf in de buitenlucht was de bijna constante roes waarin buurman Andrej en ik in verkeerden. Dat Rusland en alcoholverdoving prima samengaan kon ik na deze vakantie beamen.

Edoch een mens kan veranderen, in de loop der jaren ben ik een echte datsjnik geworden. Ik verblijf zelfs liever in Viritsa dan in de grote stad. Het snakken naar rust heeft ongetwijfeld met mijn Berkelse wortels te maken. In ons dorp gebeurde nooit wat, als middelbare scholier wilde ik er, op zoek naar het ware leven, zo snel mogelijk weg. Als man op middelbare leeftijd zie ik de noodzaak van een avontuurlijk bestaan niet meer in.

De staat waarin ons huisje tegenwoordig verkeert, speelt een grote rol in mijn enthousiasme om me elk weekend van de wereld af te keren. Indertijd had het meer weg van een uitgeleefd kraakpand dan van een zomerverblijf. De vloerplanken lagen los, zodat je je niet zonder bonken kon verplaatsen. De keukenramen waren met planken dichtgetimmerd om inbrekers buiten te houden. Het behang viel van de muur, de plafondplaten lieten los. Aan alles mankeerde iets, het was om droevig van te worden. Inmiddels is het helemaal opgeknapt, ziet het er mooi uit, en is het er droog en warm. Daarbij hebben we de beschikking over de nodige luxe, zoals nieuwe bedden, een satellietontvanger met schotel en sinds kort een verwarmde badkamer met douche en ligbad. Het lichamelijk werk bestaat nog slechts uit hout en water halen en dat laat ik maar al te graag aan Kolja over. Boodschappen doen is ook allang geen probleem meer, aangezien we over fietsen beschikken en het dorp sinds enkele jaren een paar supermarkten telt.

Daarbovenop komt nog eens dat de netspanning al meer dan anderhalf jaar niet is uitgevallen. Deze vaststelling had ik beter achterwege kunnen laten, want twee uur later treedt er een stroomstoring op. Even heerst er een lichte paniek, want ik heb geen idee waar de kaarsen en de zaklamp liggen. Gelukkig herinnert Kolja zich dat we twee olielampjes in de keuken hebben. Nu we weer licht hebben gaan we ons om de buitenwereld bekommeren. Bij de buren is het pikkedonker, ook de straatverlichting rust. Viritsa is, zover als we kunnen zien, in duisternis gehuld. ‘Dit kan nooit lang gaan duren’, stel ik hoopvol vast, ‘op zaterdagavond zijn er erg veel miljonairs in de villa’s aanwezig’.

Andrej loopt in zijn badjas in de tuin en probeert zijn noodaggregaat op te starten. Zijn pogingen zijn weinig succesvol, terwijl onze stemming stijgt, daalt zijn gemoedstoestand zienderogen. Onze buurman probeert altijd alle onvoorziene gebeurtenissen uit te sluiten, maar daar is Rusland niet het goede land voor. Gniffelend gaan we naar binnen.

In de eetkamer onderneem ik een poging om een boek te lezen bij het schaarse schijnsel van de olielampen, maar weldra geef ik het op. Kolja vertrekt om 22.00 uur naar zijn slaapkamer, mijn voorspelling dat we na een halfuurtje weer licht zouden hebben is inmiddels een uur verjaard. Ook ik besluit vroeg te gaan slapen. Vanavond geen studiosport, BBC nieuws of een leuke film. Net als ik ga liggen, heeft Andrej zijn noodstroomdiesel aan de praat gekregen, het maakt net zoveel herrie als een op volle toerende draaiende motorboot. Berouwvol bedenk ik dat ik hem niet zo vilein uit had moeten lachen.

Iets na middernacht schrik ik wakker van het felle licht dat in mijn ogen schijnt. Ik sta op en loop naar de keuken, overal in huis brandt de verlichting.