Het is vrijdagochtend en ik heb Kolja net naar de kleuterschool gebracht. Om een beetje op temperatuur te komen heb een kopje oploskoffie gemaakt. Het heeft vannacht weer gesneeuwd. Tussen de trieste woonkazernes ligt een schoon wit laken, alsof Anton Pieck in Ommoord langs geweest is.
Ik haal het telefoongesprek dat ik een jaar terug met Natasha voerde, voor de geest. Zij vroeg mij waarom ik zo zwaarmoedig klonk. Ik wist het niet, maar ik antwoordde: 'morgen stop ik, ik heb geen ruzie, ik kan goed overweg met mijn collega's, maar ik wil het niet meer'. We wisten allebei dat het zo niet langer kon.
'Waarom wonen we eigenlijk in Nederland?', vroeg Natasha. 'Voor het geld, we sparen voldoende om hier de datsja en het huis op te knappen en hebben de stilzwijgende afspraak om naar Rusland te verkassen als we met pensioen gaan'. 'Is dat het enige?', vroeg ze. 'Nee, het is ook vanwege mijn angst niet geaccepteerd te worden als ik geen werk heb'. 'Laten we hier gaan wonen, ik ga werken en jij zorgt voor Kolja'. Daarna maken we ons vrolijk over de beroepentest die ik een paar maanden geleden had gedaan. Geschikte beroepen voor mij waren: leraar Duits, aalmoezenier, rabbijn, schrijver, acteur, yogaleraar en maatschappelijk werker. We praatten nog wat verder en dachten een ongeveer jaar nodig zouden hebben om alles te regelen.
De gevolgen van het besluit drongen pas later tot mij door. De technische kant was ingewikkeld, maar zou ik het statusverlies eigenlijk wel kunnen aanvaarden? Uiteindelijk bleef ik nog negen en een halve maand op kantoor werken. Maar vreemd genoeg voelde ik me bevrijd en had het beter naar mijn zin dan voorheen.
Nu ben ik sinds een paar maanden parttime huisman, ik heb een freelance opdracht meegekregen van mijn voormalige werkgever. Soms werk ik een hele week, meestal een paar dagdelen. Financieel is het allemaal veel minder geworden. Ik heb het er wel eens moeilijk mee. Gisteren waren we in de supermarkt en ik wilde een zak ovenfrites kopen. Natasha zei tegen me: 'van dat geld kunnen we beter vijf kilo aardappelen kopen'. Ik verbijtte me, want op dat moment wilde ik het echt hebben. Op goedmoedige toon zei ze: 'je bent geen klein kind meer'. Toen schoot me het perestrojka mopje te binnen: ik wens je toe dat je alleen van je officiële salaris moet rondkomen. Het is zover met ons.
Toen ik mijn vrienden en collega's op het werk op de hoogte stelde van ons vertrek naar Rusland viel het me op hoe positief ze reageerden. Mijn vrienden waren niet echt verbaasd, ze hadden het zien aankomen. Mijn collega's vonden het vooral moedig en benadrukten ook de romantische kant. Het viel me eigenlijk allemaal erg mee.
De acceptoren waren heel wat minder enthousiast. 'Jullie zijn gek, blijf toch in het sanatorium (Nederland), daar is alles tenminste goed geregeld en kom in de zomer lekker naar de datsja, waar moeten jullie van rondkomen, voor Reinier is hier zeker niets te doen'. Het was terecht dat zij zich ietwat kritischer opstelden, maar dit bracht een ons toch wel van ons stuk.
Kortom: iedereen was bereid ons uit te zwaaien, maar er zat eigenlijk niemand op ons te wachten. Over dit onderwerp is een hele goede film 'Obloko v stanach' (wolk in de broek) gemaakt. Op een goede dag besluit een jongeman uit balorigheid zijn vertrek aan te kondigen. Familie, vrienden en buren van het provinciale stadje ergens in Rusland reageren verheugd, eindelijk gebeurt er iets. Herinneringen worden opgehaald, er wordt veelvuldig getoost op deze grote stap. Van lieverlee worden ook de spullen van de hoofdpersoon verdeeld, want deze heeft hij toch niet meer nodig in zijn nieuwe leven. Tenslotte wordt hij door een afscheidscomité op een bus gezet naar onbekende bestemming.