Een lesje in houthakken

De afgelopen jaren heb ik aardig leren houthakken, althans tot voor kort koesterde ik die illusie. Onlangs zijn in onze tuin twee berken van zo'n vijfentwintig meter en een dennenboom omgezaagd. Het doel was tweeledig, we hadden geen hout meer en de bomen begonnen een beetje erg ver over te hellen naar de aangrenzende percelen, vooral de banja (sauna) leek gevaar te lopen.

Met de heren zagers was ook nog afgesproken dat ze de takken van de stammen zouden hakken. Ook hebben ze de stammen in stukken van veertig centimeter gezaagd, zodat ik ze alleen nog maar in mootjes hoef te hakken. Vier kuub hout schat ik, dat moet genoeg zijn om twee seizoenen de kachel te laten branden. Een leuk karweitje, daarbij heeft de berk de fijne eigenschap dat je hem met een goed gemikte harde klap in één keer doormidden splijt. Het halveren van de overgebleven helften is dan natuurlijk helemaal kinderspel. In enkele uurtjes heb een kuubje houtblokken klaar.

De volgende dag heb ik vreselijke pijn in mijn kuiten, merkwaardig genoeg heb ik geen last van mijn armen, schouders, het komt waarschijnlijk door het vele bukken. Verder heb ik nog wat bloedblaren op mijn handen, omdat ik weer eens geen handschoenen had gedragen. Als ik ooit een detective schrijf zal de titel luiden: de man die geen handschoenen wilde dragen.

Waar je op moet letten bij houthakken heeft Andrej mij jaren geleden verteld. Zorg ervoor dat je benen uit elkaar houdt, want als je mist dan komt de bijl in elk geval niet in je knieën terecht. Houdt de bijl recht boven je hoofd en geef een snelle klap, bij voorkeur in een al aanwezige scheur. Controleer van tijd tot tijd of het ijzer nog goed op de steel vastzit. Vermijdt de plekken waar takken hebben gezeten. Als het niet lukt om het hout in één keer doormidden te splijten, til dan het hele zaakje op, draai het in de lucht om en laat de onderkant van de bijl op het hakblok neerkomen. Als dit te zwaar is, kan je ook de bijl met een hamer door het hout slaan.

Met deze vuistregels in het achterhoofd geraak ik vlot door de eerste stapel hout heen. Na een paar uurtjes heb ik een rij houtblokken opgestapeld van 1,6 m3 (0,4x2 x2). De volgende ochtend heb ik geen last van mijn rug, schouders of armen, maar weer van mijn kuiten. Het wil de tweede dag helemaal niet vlotten, de stammen zijn zo dik dat ik ze met beide handen niet meer boven mijn hoofd getild krijg, dus zit er niets anders op om de bijl vast te slaan en er als een bezetene met de hamer op te rammen. Igor mijn buurman heeft dit een halfuurtje aangezien, inmiddels ben ik erin geslaagd om de bijl muurvast te timmeren, en besluit mij te helpen. Zachtjes tikt hij de steel enkele malen heen en weer en de bijl is weer los. Vervolgens slaat hij de bijl niet overdreven hard in het centrum van de stam. Daarna tilt hij zonder veel moeite de stam met zijn linkerarm onderhands op en houdt met zijn rechterhand de bijl vast. Dit is voor mij een openbaring, want ik probeerde diezelfde op tillen, ik hield met twee handen de steel van de bijl vastt en verloor daarbij mijn evenwicht. Met speels gemak laat hij de bijl omgekeerd landen in het houtblok, de stam splijt in tweeën.

Hij legt me uit dat het zaak is om de achterkant van het ijzer van de bijl in een hoek van 90 graden op het blok te laten landen, daarom hoef je niet diep te slaan, maar je moet er voor zorgen dat je de bijl recht in het midden slaat. Binnen enkele minuten heeft hij evenveel houtblokjes gehakt als ik vandaag in een paar uur heb gemaakt. Hier helpt geen brute kracht maar ervaring en techniek.

Het volgende weekend is het drie graden. Van het spitten krijg ik koude handen en voeten. Het is uitstekend weer voor een potje houthakken. Igor heeft mij goed onderwezen, de hamer heb ik niet langer nodig, ik krijg er steeds meer handigheid en dus lol in, bovendien heb ik het lekker warm.

Kolja geeft instructie.