De verworvenheden van de vrije markteconomie

Als niet rijbewijsbezitter (vegetariër onder de mobilisten) ben ik van mening dat je altijd een kaartje moet kopen voor je de trein instapt. Vroeger, in de tijd dat ik van station Berkel en Rodenrijs naar station Bergweg reisde, dacht ik daar heel anders over, maar toen was ik scholier. Conducteurs vielen samen met ouders, leraren en agenten in de categorie opvoeders en daar moest je niets van hebben. Bovendien was de pakkans met alleen stops in Wilgenplas en Kleiweg niet al te groot.

De oplossing voor het zwartreizen, een vraagstuk waar in Nederland nog steeds op gestudeerd wordt, is in Rusland allang gevonden: de bereidheid om wit te reizen is oneindig groot, zolang er geen ontsnappen aan is. In de bus en de trolley komt er direct iemand naar je toe om je een kaartje te verkopen en in de metro is het slechts voor weinigen weggelegd om over het toegangshekje bij de roltrap te springen. Dat doen hooguit een paar scholieren, maar dat moet kunnen, want zij moeten nog heleboel leren.

De electrietska (boemeltrein) is een verhaal apart, gepensioneerden en kinderen vallen al af, dus blijven er niet al te veel potentiële betalers over. Het gros daarvan stopt de controleur liever 5 roebel toe, in plaats van een kaartje à 15 roebel bij het loket te kopen, hetgeen voor 60 kilometer sporen toch niet veel is. De markteconomie heeft een zeer interessante, zelfs onorthodoxe win-win en nog eens win situatie opgeleverd: de reiziger betaalt 5 roebel en de conducteur laat deze nonchalant in zijn vestzak glijden. Uiteraard geheel en al ten bate van zichzelf. Bovendien hebben ook de brave betalers er baat bij, de voorheen irritant lange wachttijden bij de loketten behoren tot het verleden.

Wat zo buitengewoon merkwaardig is aan deze zaak, is dat er na meer dan 2 jaar nog gewoon treinen rijden. Het zou de directeur van de treinmaatschappij toch een keer moeten opvallen dat de kaartverkoop dramatisch gedaald is, terwijl de treinen immer uitpuilen van de mensen. Of loopt ook de gehele directie dagelijks in conducteuroutfit rond?

spoorwegovergang