Hogere wiskunde

De tijd is aangebroken om de elektriciteitsrekening te voldoen. Hier heb je de mogelijkheid om een half jaar vooruit te betalen. Dat heeft twee voordelen, de energieprijs wordt minstens één keer per jaar verhoogd en je hoeft niet iedere maand naar 'Petro Eletrosbiet Lenergo' aan de Len Soveta te reizen.

Ik heb me terdege voorbereid. Ik heb de huidige energieprijs opgevraagd, in de gang heb ik de meterstanden genoteerd en ik heb een schatting van het gebruik gemaakt. Verder heb ik alle oude rekeningen en andere formulieren meegenomen. Hoewel er een bus vanaf mijn huis naar het elektriciteitskantoor gaat, ga ik lopend, want ik wil de spaarbank bezoeken en onderweg geld wisselen. Drie kwartier later bereik ik mijn eindbestemming.

Binnengetreden zie ik vijf loketten met wachtrijen. Omdat ik geen idee heb in welke rij ik moet aansluiten spreek ik een mevrouw aan. Ik leg haar uit dat ik de energierekening wens te betalen. Ze voegt mij toe dat ik in één van de rijen moet aansluiten en dan bij het loket verdere instructies zal ontvangen. Vervolgens gebiedt ze mij in de kortste rij te gaan staan.

De klant voor mij wordt afgeblaft en teruggestuurd, zij heeft iets verkeerd ingevuld op haar formuliertje. Ik ben gewaarschuwd; achter het loket zit een type 'alle hervormingen ten spijt gestaalde sovjet secreet'. De tactiek van de domme buitenlander zal hier weinig uithalen. Dus maar gewoon proberen verwarring te stichten. Ik begroet haar met goedemorgen, dit behoor je als je iemand niet kent in Rusland niet te zeggen. Ze beantwoordt mijn groet niet, maar ik bespeur een lichte aarzeling. Vlug werp ik de rekeningen op de balie en zeg dat ik voor twee adressen 6 maanden vooruit wens te betalen. Ze herpakt zich en overhandigt me twee formuliertjes. Mijn tactiek is mislukt, ik had er op gehoopt dat ik zelf niets hoefde in te vullen. Ik schuif een eindje opzij, zodat de volgende klant geholpen kan worden. Ik probeer de formulieren in me op te nemen, maar mijn verstand blokkeert zoals me ook weleens tijdens de eerste vijf minuten van een examen is overkomen.

Gelukkig komt mijn realiteitszin na enig moedeloos staren weer terug. Ik heb een taak: ik moet deze rekeningen gewoon zien te betalen. Het is ook minder dan ik aanvankelijk dacht. Het eerste gedeelte: naam, adres, datum, telefoon en abonnementksi, kan ik zonder problemen invullen. Resteren er nog vier in te vullen regels. Na enig wikken en wegen vul ik ergens de beginstand en de geschatte eindstand in. Ik wil weer achteraan in de rij aansluiten, maar mijn beschermengel gebiedt me om de formulieren direct op de balie te deponeren. Het overkomt mij wel vaker dat een Russische dame mij ziet ploeteren en zich dan over mij besluit te ontfermen.

Als een schuldbewuste leerling lever ik mijn test bij de strenge juf in. Het blijkt dat ik verkeerd gegokt had, ik geen eindstand moeten invullen maar aan moeten geven hoeveel eenheden ik per maand vooruit wil betalen. 'Tweehonderd en honderdvijftig', roep ik gauw. Tot mijn grote verrassing begint ze het zelf te verbeteren. Ze stopt de eerste rekening in de computer. 'Zeshonderdzestig roebel' roept ze. Dit klopt met mijn berekeningen: 1200 maal 55 kopeken (prijs per eenheid).

Nu komt het belangrijkste moment: de rekening van Natasha's moeder, zij heeft als gepensioneerde recht op 50% korting. Het is het einde van de dooi. De cassière geeft de rekening terug en wijst mij er op dat het compensatiebewijsje verlopen is. Dit is ontegenzeggelijk waar, ik lees dat het geldig was tot 31 mei 2002. 'Jongeman, deze mevrouw moet zo spoedig mogelijk een nieuw document afhalen'.

Het bloed stijgt naar mijn hoofd, ik moet nu heel snel iets verzinnen. Ik zie maar één uitweg: de welwillende maar niet ingelichte buitenlander. Geëmotioneerd, maar zonder boos te worden, verhef ik mijn stem. 'Mevrouw luistert u alstublieft, deze mevrouw is 72 jaar, gepensioneerd en invalide, neemt u mij niet kwalijk maar ze wordt echt niet jonger meer, nog zal ze beter gaan lopen'. Waar ik op hoopte geschiedt, de andere wachtenden in de rij gaan zich ermee bemoeien. 'Ja, hij heeft gelijk, waarom vallen jullie blokkadisten, invaliden en gepensioneerden lastig, laat die jongeman gewoon voor die mevrouw betalen'. De blik van de cassière verkilt, ik ben bang dat ik verkeerd gegokt heb. 'Voor deze keer dan, honderdelf roebel en zesenzeventig kopeken', zegt ze. Een soepele ambtenaar, ik ben geshockeerd. Ook lijkt het bedrag in de verste verte niet op wat ik thuis becijferd had. Ik was op 247,50 roebel uitgekomen (900 eenheden a 55 kopeken is 495 roebel, en daar de helft van). Maar wat maakt het ook, ik voldoe beide rekeningen en keer voldaan huiswaarts.

Thuisgekomen buig ik me over de berekeningsmethode van het elektriciteitsbureau:
900 eenheden
waarvan 300 x 0,55= 175
en 600 x 0,39= 234
totaal geeft dat 399
50% van het totaal 199,5
en nu komt de compensatie 87,74
eindbedrag 111,76 roebel.

Waar het 0,39 tarief vandaan komt is mij onbekend, geen van de bewoners op onze etage heeft een nachtmeter, en dat je 's nachts twee keer zoveel stroom gebruikt als overdag, klinkt ook niet logisch. Naast de pensioenskorting van 50% bestaat er ook nog een compensatieregeling voor gepensioneerden, invaliden en blokkadisten. Het compensatiebewijs moet iedere zes maanden door de Paspoorttafel (lokale burgerzaken) worden verlengd. Al met al betaal je dus maar 23% van het originele bedrag. Voor de huur en telefoon bestaan er vergelijkbare regelingen. Schitterend, hier kan je op afstuderen.